Altın Madenciliğinde Neden Siyanür Kullanılıyor?

Bildiğiniz gibi dün (13 Şubat) öğleden sonra saat 14.00 sularında Erzincan’ın İliç ilçesinde bir maden faciası meydana geldi. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya Anagold Altın Madeni’nde yaşanan toprak kayması sebebiyle 9 işçinin toprak altında kaldığını açıkladı. Bununla birlikte Yerlikaya, kayan kütlenin toplam hacminin 10 milyon metreküp olduğunu dile getirdi. Öte yandan tüm Türkiye’de büyük bir üzüntü yaratan Erzincan maden faciası, oldukça dikkat çekici bazı iddiaları ve soruları da beraberinde getirdi. Fırat Nehri’ne oldukça yakın bir bölgede bulunan madendeki facianın ardından siyanür sızıntısı olabileceği ve sızıntının Fırat Nehri’ne ulaşabileceği ifade edildi. Hükümet yetkilileri ise facianın ardından yaptıkları ilk açıklamalarda sızıntı tehlikesi olmadığını savundu. İşte bu dikkat çekici iddialar altın madenlerinde neden siyanür kullanılır, sorusunu da gündeme getirdi. Detaylara birlikte bakalım.

Dün, Erzincan’ın İliç ilçesinde Anagold Madencilik tarafından işletilen bir altın madeninde toprak kayması meydana geldi

Kayan kütlenin 10 milyon metreküp olduğunu dile getiren İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, yaşanan felaket sebebiyle 9 işçinin toprak altında kaldığını, bu doğrultuda arama kurtarma çalışması başlatıldığını açıkladı.

İliç maden faciası dikkat çekici bazı iddiaları da gündeme getirdi

Facianın yaşandığı maden ocağı Fırat Nehri’ne yaklaşık 300 metre mesafede bulunuyor. Bu sebeple dünkü toprak kaymasının ardından bölgede sızıntı olabileceği ve siyanürlü toprağın Fırat Nehri’ne karışacağı iddiası gündeme geldi. Hükümet yetkilileri ise yaptıkları ilk açıklamalarda bu iddiaların gerçeği yansıtmadığını dile getirdi. Ancak önceki yıllarda sızıntı sebebiyle ceza aldığı bilinen maden işletmesindeki toprak kayması altın madeninde siyanür neden kullanılır, sorusunu gündeme taşımış durumda.

Altın madenciliği faaliyetlerinde siyanür ilk kez 19. yüzyılın sonlarında kullanıldı

Türkiye’deki siyanürlü altın madenciliği faaliyetleri ise 2000’li yılların başından bu yana önemli bir tartışma konusu. Günümüzde, ülkemizdeki 20’ye yakın maden işletmesinde siyanür kullanıldığı biliniyor. Peki, son derece zehirli bir madde olduğu bilinen bu ölümcül madde altın madenlerinde neden ve nasıl kullanılıyor?

Altın madeninde siyanür neden kullanılır?

Altın madenlerinde siyanür temel olarak altının ayrıştırılması amacıyla kullanılıyor. Altın, çıkarılan kayaçların arasında gözle görülür büyüklükte ise siyanür kullanmadan ayrıştırılabiliyor. Ancak pek çok metal ile kolaylıkla birleşebilme özelliğine sahip olan siyanür, özellikle düşük maden potansiyeline sahip yataklarda yaygın olarak kullanılıyor. Siyanür, altının çok daha kolay ve rahat bir şekilde ayrıştırılmasına olanak sağlıyor.

Altın madenlerinde siyanür nasıl kullanılır?

Siyanür liçi olarak isimlendirilen bir yöntem, madenlerdeki siyanür kullanımının temelini oluşturuyor. Bu yöntemde maden bulunduğu düşünülen toprak küçük parçacıklar haline getiriliyor. Kayaçtan elde edilen cevher siyanürleniyor ve içindeki altın ayrıştırılıyor. Ayrıştırmanın ardından geriye kalan siyanürlü atıklar ise su ile arındırılıyor ve atık havuzunda tekrar kullanılmak üzere tutuluyor.

Maden Mühendisleri Odası dünyadaki altın üretiminin yaklaşık yüzde 85’inde siyanür kullanıldığını ifade ediyor

Altın Madencileri Derneği ise altın üretiminde siyanürün kullanımını savunarak bunun en etkili ve ekonomik yöntem olduğunu belirtiyor.

Ülkemizdeki altın madenlerinde siyanür kullanıma karşı çıkan bilim insanları ve kuruluşlar da var

Siyanürün son derece tehlikeli ve ölümcül bir madde olduğu biliniyor. Üstelik zaman zaman korkunç çevre felaketlerinin de başrolünde yer alıyor. Söz gelimi 2000 yılında Romanya’da yaşanan maden kazası, Çernobil’den sonra Doğu Avrupa’daki en yıkıcı endüstriyel kazalardan biri olarak kayıtlara geçmişti. “Baia Mare siyanür sızıntısı” olarak anılan olayda nehre karışan zehirli madde yıkıcı bir çevre felaketine sebep olmuştu. Sızıntı Macaristan ve Sırbistan’a kadar ulaşmış, Tuna Nehri’nde toplu balık ölümleri görülmüştü.

Birleşmiş Milletler Çevre Programına göre son 10 yılda 40’tan fazla atık maden barajı kazası yaşandı

Bu kazalarda meydana gelen çevre felaketleri nedeniyle yüzlerce insan yaralandı ve temiz suya erişim sağlanamadı.

Siyanürlü altın madenciliğinde su da yoğun şekilde kullanılıyor. Bu sebeple işletmeler genellikle nehir yakınlarına kuruluyor

Ancak çevreci dernekler, tatlı su ve insan sağlığını ciddi şekilde tehdit eden siyanürlü liçlemenin yasaklanması gerektiğini savunuyor. Altın madenlerinde siyanür kullanımı dünya genelinde yaygın olsa da Almanya, Çekya ve Macaristan siyanürlü madenciliğe lisans vermeyen ülkeler arasında bulunuyor.

…