Kişinin Yaşadığı Hiçbir Şeyi Unutamamasına Neden Olan Hastalık Hipertimezi Nedir?
Tıp tarihinde, ilk etapta gerçek olduğuna inanmanın dahi son derece zor olduğu hastalıklar var. Üstelik bu ilginç hastalıklardan bazıları oldukça nadir görülüyor. İşte onlardan bir de hipertimezi. Bilim insanlarının hayli sıra dışı bir nöropsikolojik durum olarak değerlendirdiği hipertimezi “unutamama” hastalığı olarak da isimlendiriliyor. Bu nadir hastalığa yakalanan kişiler, geçmişte yaşadıkları olayları ve deneyimleri tüm detaylarıyla herhangi bir çaba harcamadan hatırlıyor, hiçbir zaman unutamıyor. Bazı insanlar bu tuhaf hastalığı bir “lütuf” olduğu görüşünde. Oysa gerçek pek de öyle değil! Gelin, bu sıra dışı hastalığa dair merak edilen detaylara ve hipertimezi nedir, belirtileri nelerdir gibi soruların yanıtlarına birlikte bakalım.
Son günlerde oldukça ilginç ve nadir bir hastalık kamuoyunun gündeminde: Hipertimezi
Bu sıra dışı hastalığı gündeme getiren şey ise kısa süre önce yayın hayatına başlayan Taş Kağıt Makas isimli bir dizi. Dizdeki Umut isimli karakterin bu hastalığa sahip olması, hipertimezi hakkındaki detayların pek çok insan tarafından merak edilmesine neden olmuş durumda.
Hipertimezi hastalığı nedir?
Hipertimezi, en yalın haliyle ifade etmek gerekirse kişinin geçmişte yaşadığı olayları ve deneyimleri en ince detaylarıyla hatırlamasına neden olan bir hastalık. Ancak şunu ifade etmekte fayda var, isimleri veya telefon numaralarını başarılı bir şekilde hatırlayabilmekten, güçlü bir hafızaya sahip olmaktan bahsetmiyoruz. Hipertimezi hastaları, yolda bir anlığına gördükleri bir yabancının kıyafetinin rengini, trafikteki bir arabanın plakasını, üzerinden uzun yıllar geçmiş bir gündeki hava durumunu, uzun zaman önce gerçekleşen önemsiz bir konuşmadaki cümleleri ve daha pek çok küçük detayı hatırlayabiliyor veya bir başka ifadeyle unutamıyor!
Bazı uzmanlar kişinin yaşadığı her şeyi hatırlamasına neden olan hipertimezinin, nöropsikolojik bir durum olduğunu belirtiyor
İlk kez 2006 yılında tanımlanan hipertimezinin dünya üzerindeki en nadir hastalıklardan biri olduğu ifade ediliyor
Öyle ki dünya üzerinde bu hastalığı sahip olan yalnızca 20-30 kadar kişi olduğu tahmin ediliyor.
Hipertimezi hastalarının üstün bir otobiyografik belleğe sahip olduğu biliniyor
Bu nedenle , geçmiş yaşamlarının neredeyse tamamına ait en küçük ayrıntıları bile normal insanlardan çok daha başarılı bir şekilde hatırlayabiliyor.
Bu son derece ilginç ve bir o kadar da nadir görülen hastalık, bazı insanlar tarafından bir “lütuf” olarak kabul ediliyor
Fakat gerçek pek öyle sayılmaz. Evet, beyindeki depolama bölümünün olağanüstü kapasitesine bağlı olarak kişilerin yaşadığı olayları tüm detaylarıyla hatırlamasına neden olan hastalığın bazı avantajları yok değil. Fakat hastalık aynı zamanda kişinin zihin yapısının günden güne bozulmasına ve yaşam kalitesinin düşmesine neden oluyor. Çünkü hipertimezi hastaları, olumsuz olayları ve deneyimleri de unutamıyor. Bu ise stres ve depresyon başta olmak üzere türlü sağlık sorunlarının tetiklenmesine neden olabiliyor. Yani hipertimezi zararları göz dikkate alındığında oldukça rahatsız edici ve zorlayıcı bir hastalık.
Hipertimezi belirtileri nelerdir?
Kişinin başında geçen olayları, yaşadığı şeyleri en ince detaylarıyla ve “kontrol edilemez” bir şekilde hatırlayabilmesi hastalığın en temel belirtisi olarak kabul ediliyor. Ayrıca bu hastalığa yakalanan kişilerin geçmişi düşünmek için diğer insanlardan çok daha fazla zaman ayırdığı belirtiliyor.
Hipertimezi neden olur?
Her şeyden önce şunu hatırlatmakta fayda var, hastalığın ne sebeple ortaya çıktığı tam olarak bilinmiyor. Son derece nadir bir hastalık olduğu için hipertimezi nedenleri hakkında yapılan bilimsel araştırmaların sayısı da hayli yetersiz. Yine de bazı uzmanlar, hipertimezinin biyolojik, psikolojik ve genetik faktörlere bağlı olarak ortaya çıktığını ifade ediyor. Bununla birlikte hastalık üzerine yapılan kısıtlı çalışmalarda hastaların beyinlerindeki amigdala bölgesi ile alt ve üst parietal lob gibi alanlarda normalden daha yoğun bir aktivite gözlenmiş. Kimi uzmanlar ise ilgili bölgelerdeki bu aktivitelerin hastalığın temel sebebi olduğu görüşünde.
Hipertimezi tedavisi mümkün mü?
Ne yazık ki “unutamamaya” sebebiyet veren bu nadir hastalığın bilinen özel bir tedavisi yok. Ancak bu hastalık sebebiyle zihinsel sağlığı ciddi şekilde bozulan kişilerde diğer nörolojik hastalıkların tedavisinde kullanılan yöntemlere müracaat edildiği biliniyor.
