Savaş ve derinleşen ekonomik maliyet

İsrail’in 7 Ekim’den itibaren Gazze’ye başlattığı saldırıların ekonomik faturası gelmeye başladı. Ülke ekonomisi 2023’ün son çeyreğinde 19,4 oranında daraldı. İsrail ekonomisi yıl genelini pozitif büyümeyle kapatsa da son çeyrekteki daralma, beklentilerin çok üzerinde. Analistlere göre İsrail ekonomisinin son çeyrekte yüzde 10 küçülmesi bekleniyordu.

İSRAİL’İN SAVAŞ MALİYETİ 400 MİLYAR DOLARI BULACAK

İsrail’de başta savaş harcamaları olmak üzere hükümet giderleri %88,1 arttı. Savaşın başladığı tarihten bu yana İsrail hükümeti günde ortalama 300 milyon dolarlık bir harcama yapıyor. Saldırıların İsrail savunma bütçesine faturasının, “ilave olarak çeşitli ekonomik etkileri ve gelir kaybı da hesaplandığında”, 4 ayı geçen sürede 60 milyar dolara ulaştığı öngörülüyor. Süren çatışmalar belirsizliği artırırken; ekonominin 400 milyar dolarlık bir kayba uğraması muhtemel.

UKRAYNA SAVAŞI RUSYA EKONOMİSİNİ DE VURMUŞTU

Ukrayna savaşı ve ardından gelen yaptırımlar, Rusya ekonomisi üzerinde önemli etki yarattı. ilk 23 gününün Rusya’ya doğrudan askeri maliyeti 19,9 milyar dolar olmuştu. Savaşın ilk günlerinde yani 2022’nin Mart ayında Rus rublesi dolar karşısında yaklaşık yüzde 30 değer kaybetti. Ayrıca ülke ekonomisi aynı yılda yüzde 2,1 oranında daraldı.

Ancak Rusya ekonomisi İsrail’den farklı olarak doğal gaz, petrol, kıymetli maden ihraç eden bir ülke. Dolayısıyla döviz akışı, hem para birimi rublede, hem de ekonomik aktivitede zayıflamayı durdurdu. 2023 yılında Rusya ekonomisi yüzde 3’ten fazla büyüdü. 2024 yılı tahminleri ise yüzde 1,3 pozitif büyüme olacağı yönünde.

İsrail ekonomisi için de büyüme beklentileri pozitif, ancak savaşın uzaması ve farklı noktalara yayılması bu tahminleri aşağı yönlü revize ettirebilir.

Karadeniz’deki savaşın Ukrayna’ya maliyeti ise astronomik boyutlarda. Dünya Bankası’nın tahminine göre ülkenin yeniden yapılanması için 411 milyar dolara ihtiyacı var. Savaşın küresel ekonomiyi uğrattığı zarar ise 1 trilyon dolardan fazla.

TARİHİN EN PAHALI SAVAŞI

Dünya tarihi süregelen maliyeti yüksek savaşlarla dolu. Bunların ilk sırasında ise 2. Dünya Savaşı yer alıyor. Hesaplamalara göre 2. Dünya Savaşı’nın toplam maliyeti 4 trilyon dolardan fazla. 1. Dünya Savaşı’nda ise bu rakam 3 trilyon dolar seviyesinde.

ABD’nin Irak ve ve Afganistan savaşları ülke ekonomisine önemli derecede etki etti. Bu 2 savaşın toplam maliyeti ABD kaynaklarına göre yaklaşık 2 trilyon dolar. 20 yıl süren Afganistan savaşı için yapılan harcama 910 milyar dolardan fazla. Irak için ise bu rakam 1 trilyon doların üzerinde.