Modern Futbolun Öncüsü Olarak Kabul Edilen Yüzlerce Yıllık İngiliz Oyunu: Shrovetide

Futbolun ilk kez ortaya çıktığı yer olan ve “futbolun beşiği” olarak da anılan İngiltere, modern zamanların en popüler ve kaliteli futbol liglerinden birine ev sahipliği yapıyor. Ancak günümüzden uzun zaman önce İngiltere’deki futbol müsabakaları bugünkünden oldukça farklı görünüyordu. Örneğin ülkedeki futbol mücadelelerine bugünkünden farklı olarak şiddet ve kuralsızlık hâkimdi. Oyunun sınırları belirlenmiş bir sahası yoktu ve takımlar 11 kişiden değil yüzlerce oyuncudan oluşuyordu! Ayrıca oyuncuların ayaklarını kullandığı nadiren görülüyordu. Evet, Shrovetide isimli “futbol” oyunu modern futboldan hayli farklıydı. Öte yandan hem modern futbolun hem de ragbinin öncüsü olarak kabul edilen oyun, son derece yüksek bir rekabete sahne oluyordu. Üstelik Shrovetide futbolu ülkede bugün de hayli popüler! İşte modern futbolun öncüsü olarak kabul edilen yüzlerce yıllık İngiliz oyunu Shrovetide hakkında bilmeniz gerekenler.

Futbolun günümüzdeki en popüler takım sporu olduğuna şüphe yok

Bunula birlikte İngiltere, futbol söz konusu olduğuna ayrıcalıklı bir konuma sahip. Bugün pek çok futbolsevere göre Premier Lig, günümüzün en kaliteli futbol ligi konumunda. Aslında bu pek şaşırtıcı bir durum değil. Çünkü İngiltere “futbolun beşiği.” Ancak İngiltere’deki futbol müsabakaları uzun zaman önce günümüzdekinden hayli farklı görünüyordu. Çünkü modern futbolun öncüsü olarak kabul edilen Shrovetide futbolu, neredeyse tamamen farklı bir oyundu.

Shrovetide futbolu nedir?

Yukarıda değindiğimiz gibi Shrovetide futbolu yüzlerce yıllık bir İngiliz oyunu. Üstelik hem modern futbolun hem de modern ragbinin öncüsü olarak kabul ediliyor.

Bazı kaynaklar İngiltere’nin 12. yüzyıldan bu yana Shrovetide futbolu karşılaşmalarına ev sahipliği yaptığını yazıyor

Ancak bugünden bakıldığında hayli ilginç görünen bu futbol oyununun daha önceki tarihlerde ortaya çıktığını ileri süren kaynaklar da var. Bu sebeple Orta Çağ futbolu olarak da isimlendiriliyor.  

Shrovetide futbolunun İngiltere’deki merkezi ise Derbyshire kentindeki Ashbourne kasabası

Oyunun, günümüzden uzun zaman önce bu kasabada ortaya çıktığı düşünülüyor. Bununla birlikte çeşitli tarihi belgeler incelendiğinde kasabadaki Shrovetide futbolu karşılaşmalarının, günümüzdeki en ateşli “derbilerden” dahi yüksek bir rekabete sahne olduğu görülüyor.

Tarihi belgelere göre oyun, şubat ayının ikinci haftasındaki salı ve çarşamba günleri oynanıyor

Yani, Shrovetide futbolu her yıl tekrarlanan bir gelenek ve evet, 90 dakika değil, 2 gün sürüyor!

Modern futbolun öncüsü olarak kabul edilen oyunun kuralları da bugünkünden oldukça farklı

Her şeyden önce oyunun sınırları belirlenmiş bir sahası yok. Ashbourne kasabasının tamamı futbolcuların oyun alanı. Ancak bazı kayıtlar oyuncuların karşılaşma sırasında kasabadaki kilise bahçesine girmemeye özen gösterdiğini yazıyor. Ayrıca modern futboldan farklı olarak ayakla değil elle oynanıyor.

Shrovetide futbolu karşılaşmaları yüzlerce futbolcudan oluşan iki takımın mücadelesine sahne oluyor

Futbolcuların hangi takımın formasını giyecekleri ise doğdukları andan itibaren belli!

Çünkü Ashbourne kasabasındaki Shrovetide futbolu takımlarının kimlerden oluşacağını kasabayı ikiye bölen Henmore Çayı belirliyor! Çayın yukarısında yaşayanlar bir takım, aşağısında yaşayanlar ise diğer takım olarak sahaya çıkıyor.

Günümüz futbolunda olduğu gibi Shrovetide futbolunda da temel amaç gol atmak

Ancak bu, bugünkü kadar kolay bir şey değil. Her şeyden önce oyuncuların rakip kaleye ulaşmak için geçmeleri gereken kilometreler var. Üstelik futbol sahası veya bu durumda kasaba, son derece acımasız olabilen rakip onlarca oyuncularla dolu!

Takımını öne geçirmek isteyen oyuncuların özel olarak, elde imal edilen Shrovetide futbolu topunu rakip kaleye taşıması gerekiyor

Gol atmanın zorluğu, karşılaşmaların düşük skorlarla sona ermesine sebep oluyor. Ancak tarihi belgelerde rakip kaleye topu taşıyarak gol atmayı başaran oyuncuların önemli bir şöhret ve prestij sahibi olduğu yazıyor.

Şiddet, Shrovetide futbolunun sıradan bir parçası!

Aslında karşılaşma sırasında ortaya çıkan şiddet olaylarına iyi gözle bakılmıyor. Ancak şiddet yasak değil! Bu nedenle moraran vücutlar ve kırılan kemikler, Shrovetide futbolu oyuncuları için hayli sıradan. Cinayet ise oyunda yasaklanan birkaç şeyden biri. Yine de bazı karşılaşmalarda yaşamını kaybeden oyuncular olduğu biliniyor. Ayrıca topun saklanması ve bir vasıta ile taşınması da yasak.

Ashbourne kasabası günümüzde de Shrovetide futbolu karşılaşmalarına ev sahipliği yapıyor

İki takıma ayrılan kasaba halkı, kadim zamanlarda olduğu gibi sahaya çıkıyor ve kendileri için neredeyse bir onur meselesi olan karşılaşmayı kazanabilmek adına mücadele ediyor. Her sene bir kez gerçekleşen derbi mücadelesini izlemek için pek çok turist kasabaya akın ediyor.

Elbette günümüzdeki Shrovetide futbolu müsabakaları yüzyıllar önceki karşılaşmalara göre çok daha güvenli

Yine de sinirlerin gerildiği bazı anlarda tartışmalar ve hatta kavgalar meydana geliyor.

Modern futbolun öncüsü olarak kabul edilen bu ilginç spor, yüzlerce yıldır nerdeyse orijinal haliyle var olmaya devam ediyor

…