Kara Para Aklama Nedir, Nasıl Yapılır?
Sosyal medya fenomenleri eskiden ilginç sosyal medya içerikleri, büyük markalarla yaptıkları iş birlikleri veya türlü magazin haberleriyle gündem olurdu. Bugünlerde ise sosyal medya fenomeni denince hangi suç örgütüne mensup olduğunu, ne kadar vergi kaçırdığını ve en çok da akladığı kara paranın miktarını merak ediyoruz. Elbette tüm fenomenlerinin türlü suçlara bulaştığını ileri sürmek büyük bir haksızlık olur. Ancak sosyal medya fenomenleri arasındaki yeni trendin kara para aklamak olduğunu da inkâr edemeyiz. Örneğin Dilan Polat ile Nihal ve Bahar Candan kardeşler kara para aklama suçuyla haklarında işlem başlatılan ünlü fenomenler arasında. Şulemsi adıyla bilinen Şule Kayatürk ve Özlem Öz ise şüpheli şekilde zenginleştiği ileri sürülen fenomenlerden bazıları. Kara para aklamak, son günlerde sosyal medya fenomenleri ile o kadar özdeşleşti ki hem kamuoyu hem de yetkili kurumlar fenomenleri mercek altına almış durumda. Öyle ki Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 600’e yakın sosyal medya fenomeninin araştırılacağı lüks ve ihtişam içeren paylaşımların inceleneceği ifade ediliyor. Peki, son dönemin fenomen suçu kara para aklama nedir, nasıl yapılır? Fenomenler, kara para aklama suçunun neresinde? Detaylara birlikte bakalım.
Dilan Polat dosyası Türkiye’de hayli çarpıcı bir gerçeği gün yüzüne çıkardı
Bazı fenomenler lüks ve gösteriş içerisindeki yaşamlarını yasa dışı yollardan elde ettikleri gelirlere borçluydu
Vergi kaçırmak, yasa dışı bahis, sahtecilik veya dolandırıcılık bazı fenomenleri kısa sürede servet sahibi yapan suçlar arasındaydı
Ancak fenomenler arasındaki asıl suç trendi, kara para aklamaktı
Kara para aklamak ve suç örgütü kurmak gibi suçlamalarla karşı karşıya kalan Dilan Polat cezaevine gönderildi
Nihal ve Bahar Candan kardeşler ise yine kara para akladıklarına dair iddialar sebebiyle geçtiğimiz günlerde gözaltına alındı
İnternette Şulemsi adıyla tanınan Şule Kayatürk ve Özlem Öz ise kara para akladığı iddia edilen diğer fenomenlerden
Kısacası bugünlerde, kara para aklamak sosyal medya fenomenleri arasındaki en popüler suç türü. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 600’e yakın fenomeni mercek altına alacağına dair haberler ise bu çarpıcı durumunu en somut kanıtı.
Peki, son günlerin fenomen suçu kara para aklama nedir?
Kara para aklamak, en basit tanımıyla yasa dışı faaliyetlerden elde edilen gelire yasal görünüm kazandırarak piyasaya sokmak anlamına geliyor. Yani suç, tam da adına yakışır bir şekilde kirli paranın yıkanması, temizlenmesi ve kullanılabilir hale getirilmesi anlamı taşıyor.
Kara para aklama neden yapılıyor?
Bir başka ifadeyle neden bazı suçlular kara para aklamaya ihtiyaç duyuyor? Sebebi basit; ortada kirli bir para var ve temizlenmesi gerekiyor. Kara para aklama sayesinde illegal şekilde ele edilen para, yasal yollardan kazanılmış gibi gösterilebiliyor. Bu sayede kara para dolaşıma sokulabiliyor.
Uyuşturucu ticareti, yasa dışı bahis, fuhuş ve silah kaçakçılığı kara paranın en temel kaynakları arasında gösteriliyor
Kaç çeşit kara para aklama yöntemi var?
Ülkemizde kara parayı tespit etmekten sorumlu temel kurum Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK). Kurumun internet sitesinde “Kaç çeşit aklama yöntemi bulunmaktadır” başlığı altındaki açıklamanın girişi aynen şu şekilde: “Belirli bir sayı vermek mümkün değildir. Pek çok kişinin aklına gelmeyecek yöntemler kullanılabilir. Bu açıdan sınırsız sayıda aklama yöntemi vardır demek yanlış olmaz.”
Üstelik kara para aklama yöntemleri, ülkeden ülkeye değişiklik gösterebiliyor
Bununla birlikte günümüzde suç baronlarının kara paralarını kendilerinin aklamadığı, işi profesyonel aklayıcılara devrettiği belirtiliyor. Yani kara para aklamak, suç dünyasındaki ayrı bir uzmanlık alanı!
İlgili MASAK açıklamasına göre aklama işiyle uğraşan kişiler genellikle muhasebe, banka, hukuk ve mali danışma gibi sektör çalışanları arasından çıkıyor
Elbette bazı isimler sebebiyle son dönemde sosyal medya fenomenliği de bu listeye dâhil edilebilir
En yaygın kara para aklama yöntemleri hangileri?
MASAK’ın internet sitesinde yer alan bilgiler göre (güzellik merkezi işletmeciliği dışında) en yaygın kara para aklama yöntemleri şunlar:
- Fonların fiziken ülke dışına kaçırılması
- Şirinler (smurfing) yöntemi
- Parçalama (structuring) yöntemi
- Vergi cennetleri (off-shore)
- Paravan (Kağıt üstündeki) ya da hayali şirketler
- Oto-finans borç yöntemi (Loan-back)
- Nakit para kullanılan işyerlerinin işletilmesi (Göstermelik şirketler)
- Sahte fatura (hayali ihracat)
- Alternatif havale sistemleri (hawala vs.)
- İnternet bankacılığı ve elektronik para
Kara para nasıl aklanır sorusunun yanıtı ise yukarıdaki yöntemlerle yakından alakalı
Örneğin şirinler (smurfing) yöntemini ele alalım
Oranı ülkeden ülkeye değişmekle birlikte, belirli bir tutarın üzerindeki nakit işlemlerin yetkili kurumlara bildirilmesi zorunlu. Türkiye’de bu sınır 5 milyar lira. Şimdi, elinize 5 milyar lirayı veya muadili dövizi aşan kara para geçtiğini düşünün. Bu parayı olduğu gibi banka hesabınıza yatırmanız mümkün değil. Ancak çok sayıda yeni banka hesabı açarak küçük miktarları bu hesaplara yatırabilir, bildirim zorunluluğundan kurtulabilir, paranızı sisteme sokabilirsiniz. Böylece şirinler yöntemi ile kara parayı aklamış olursunuz. Ancak tahmin edersiniz ki bu, yüksek meblağlar düşünüldüğünde hayli uğraştırıcı ve zor bir yöntem.
Parçalama (structuring) yöntemi de büyük tutarların küçük paylara bölünmesi prensibine dayanıyor
Ancak bu yöntemde banka hesabı sayısı değil, işlem sayısı önemli. MASAK’ın internet sitesinde 29 milyon dolar tutarındaki kara paranın parçalama yöntemiyle, ortalama 600’er dolarlık 40.000’den fazla işlem yapılarak Ekvator’a transfer edildiği belirtiliyor.
Sosyal medya fenomenleri nasıl kara para aklıyor?
Hayali satışlar da popüler kara para aklama yöntemleri arasında. Söz gelimi yasa dışı yollardan 100 milyon dolar kazandığınızı düşünün. Tanesi 1 milyon dolardan 100 tane kurşun kalem satarak yasal bir şekilde 100 milyon dolar kazanabilirsiniz! Veya kutusu 10 milyon dolara, 10 tane cilt bakım kremi satmanız da mümkün. O da olmazsa tanesi 50 milyon dolardan iki tane epilasyon cihazı satmak da işinizi görecektir! İşte fenomenlerin kara para aklama sürecinde üstlendikleri rol bu.
Bildiğimiz veya bize gösterilen kadarıyla pek çok sosyal medya fenomeni lüks ve gösterişli bir yaşama sahip
Yüksek izlenmeler, milyonlarca takipçi, marka iş birlikleri… “Fenomenler varlıklıdır” algısı hepimizi kuşatmış durumda. İşte kara paranın asıl sahipleri, bu algının ardına gizlenmek için sosyal medya fenomenlerini kullanıyor.
Takip eden süreçte yurdun dört bir yanında mantar gibi türeyen iş yerlerine tanık oluyoruz. Bildiğiniz gibi bunlar çoğunlukla güzellik merkezleri oluyor. İşte bu noktadan sonra devreye yukarıda bahsettiğimiz hayali satışlar giriyor. Aklayıcılar, yani bu durumda fenomenler, kendileri ve yakınları adına açılan şirketlerde hiçbir üretim veya satış yapmadan, milyonlarca liralık bir ticari hareket gerçekleştiriyor.
Naylon faturalar ve hayali satışlar üzerine devasa bir ekonomi inşa ediliyor
Fenomenlerin şirketleri üzerinden aklanan para sisteme dahil ediliyor ve legal bir şekilde yurt dışına çıkarılıyor.
Elbette fenomenler de akladıkları kara paradan hatırı sayılır bir komisyon alıyor
Türkiye piyasasında işinde uzman aklayıcıların yüzde 20 oranında komisyon aldığı iddia ediliyor. Örneğin 100 milyon dolar aklayan bir fenomen, 20 milyon doların sahibi oluyor. Böylece bir anlamda aklama işinin en başında yaratılan fenomenler varlıklıdır illüzyonu da gerçeğe dönüşüyor.
… 2
