Erzurumlu Nafiz Kotan / Kurtuluş Savaşı Gizli Kahramanı

Erzurum Güncel- Milli Mücadele döneminde yurdun dört bir tarafı düşman askerleri tarafından işgal edilmiş ve düşmanın teknolojik üstünlüğü karşısında zor durumda kalmış iken Osmanlı ordusuna 6 adet uçak bağışlayan Erzurumlu işadamı olan Nafiz (Kotan) Bey‘in ismi, cephe gerisindeki diğer kahramanlarla birlikte tarih sayfalarına kaydedildi.

1885 yılında Erzurum‘da dünyaya gelen Nafiz (Kotan) Bey 1913‘te İstanbul‘a yerleşir. Birinci Dünya Savaşı sonrasında düşman askerlerinin yurdun dört bir yanını işgal ettiği dönemde 1921 yılında Sakarya Meydan Muharebesi öncesi Türk ordusuna dört adet uçak ile iki uçak parası bağışında bulunur.

Osmanlı ordusunun çaresiz kaldığı o dönemde orduya 6 adet uçak bağışlayan Erzurumlu işadamı olan Nafiz Bey‘in ismi, cephe gerisindeki diğer kahramanlarla birlikte tarih sayfalarına kaydedildi. Şahsi serveti ve dost edindiği yabancı girişimcileri devreye sokarak önce İtalyan yapımı FIAT tipi uçaklar, dört bir yanı düşman tarafından işgal edilmiş ve ambargoların had safhada olduğu o dönemde ülkeye getirilerek gizlice Anadolu‘ya gönderildi.

Nafiz Bey tarafından alınan uçakların orduya bağışlandığına dair 30 Ocak 1921 tarihinde Mustafa Kemal Paşa‘ya çekilen telgraf ise şöyle: “İstanbul‘dan satın aldığım ve buraya getirmeye muvaffak olduğum tayyare, uçarak bugün geldi. Orduya namıma teberru ediyorum. Kabulünü istirham ile düşman üzerine ilk bombayı atacak zata 200 lira nakdi mükâfat takdim edeceğim. Milletimizin geleceğinin selamete kavuşmasını ve muvaffak olmasını Cenab-ı Hak‘tan temenni ederim.”

Mustafa Kemal Paşa, Nafiz Bey‘in bu davranışı karşısında yapmış olduğu hizmeti Büyük Millet Meclisi‘nde dile getirerek, “Hamiyeti vataniyeniz şayanı şükrandır” cevabını vermiştir.

Düşmana ilk bomba atana 200 lira ödül

Nafiz Bey tarafından düşman ve yokluklarla mücadele eden ordumuza Kurtuluş Savaşı sırasında bağışlanan İtalyan yapımı FIAT marka uçaklar; “Erzurumlu Nafiz”, “174‘üncü Alay”, “Nafiz- 1”, “Nafiz- 2” , “Nafiz- 3” ve “Nafiz- 4” diye adlandırıldı.

Nafiz Bey yurtdışından getirttiği uçakları orduya bağışladığına dair 30 Ocak 1921‘de Mustafa Kemal Atatürk‘e çektiği telgrafta; “…Düşman üzerine ilk bombayı atacak zata 200 lira nakdi mükâfat takdim edeceğim…” ifadesini kullanarak Milli Mücadele döneminde yurdun bölünmez bir bütün olarak sonuna kadar savunulacağı mesajını vermiştir.

Nafiz-1 ve 2 geri dönmedi

13 Ağustos 1921‘de Eskişehir‘den harekete geçen Yunan kuvvetleri Sakarya‘nın batısına geldiğinde, Yunan hava birlikleri 18 uçak ile ileri hat meydanlarına intikal etmişti. Yunan kuvvetlerinin Bozan-Beylikahır-Mahmudiye hattını işgal etmesi üzerine, Batı Cephesi Komutanlığı bir keşif uçuşu yapılmasını istedi. Sivil Pilot Hasan Fehmi 14 Ağustos 1921‘de Malıköy meydanında Erzurumlu Nafiz-1 uçağı ile havalandı. Kalkıştan sonra uçak pilotaj hatası sonucu düştü ve parçalandı.

15 Ağustos 1921 günü Sivil Pilot Behçet ve Rasıt Üsteğmen Süleyman Sırrı, Erzurumlu Nafiz-2 uçağı ile cephe keşfi için havalandı. Kendilerine Albatros D-III av uçağı refakat ediyordu. Ancak Nafiz-2 keşiften dönerken 2 bin metre yüksekte yangın çıkması sonucu yanarak düştü.

Çılgın dadaşın ismi yaşatılmalı

Erzurum Kalkınma Vakfı (Er-Vak) Başkanı Erdal Güzel, Milli Mücadele döneminde orduya altı uçak alan Erzurumlu Nafiz Kotan için ahde vefa gösterilmesi gerektiğini söyledi. Güzel, Erzurum Havalimanı‘nın isminin ‘Erzurum Nafiz Bey Havalimanı‘ olarak değiştirilmesi için Ulaştırma Bakanlığı‘na öneri sunduklarını belirtti.

Güzel; “Sakarya Savaşı öncesinde ordumuza dört uçak alıp iki uçak parası hediye eden hemşerimiz Nafiz Kotan‘ın isminin yaşatılması için Er-Vak olarak Erzurum Havalimanı‘nın isminin ‘Erzurum Nafiz Bey Havalimanı‘ olarak değiştirilmesi için Ulaştırma Bakanlığı‘na ve milletvekillerine öneri olarak sunduk. İstanbul‘da; Sabiha Gökçen, Sivas‘ta; Nuri Demirağ isimleri oluyor da Erzurum‘da; Nafiz Kotan ismi neden olmasın? Bu çılgın dadaşın isminin yaşatılması, ilk önce elbette ki hemşerilerine, yani Erzurumlulara düşmektedir. Erzurum Yakutiye Belediyesi yeni yaptığı bir parka Nafiz Kotan ismini verirken valilik de yeni yapılan bir liseye bu ismi verdi. Ancak Milli Mücadele dönemindeki zor şartlarda ordumuza uçak bağışında bulunan bu önemli şahsiyetin isminin havalimanına verilmesinin daha uygun olacağını düşünüyoruz” diye konuştu.