Erzurum’da ‘Birlik Oturma’ tarih oldu

Erzurum’da hane halkı sayısındaki düşüş devam ediyor. İllere göre ortalama hanehalkı büyüklüğü, 2008-2023 verilerine göre, Erzurum’da 2008 yılında 5 kişi olan ortalama hane halkı büyüklüğü 2023 yılında 3.5 kişiye geriledi.    

ERZURUM HANE HALKI BÜYÜKLÜĞÜ

Erzurum’da hanehalkı büyüklüğü 2008’de 5,00, 2009’da 4,90, 2010’da 4,80, 2011’de 4,72, 2012’de 4,57, 2013’de 4,37, 2014’te 4,21, 2015’te 4,08, 2016’da 3,99, 2017’de 3,92, 2018’de 3,87, 2019’da 3,81, 2020’de 3,75, 2021’de 3,65, 2022’de  3,51, 2023 yılında 3.5 kişi kişi olarak hesaplandı.

BİRLİK OTURMA KÜLTÜRÜ

Erzurum’da ‘Birlik oturma’ diye adlandırılan Baba, anne ve evli erkek çocuklardan oluşan aile yapısı tarih oldu. Müstakil evlerden apartman düzenine geçiş, ailelerin özgürlük anlayışları, refah düzeyindeki değişimle birlikte evlenen erkek çocukları ayrı evlerde oturunca ilde hane halkı büyüklüğü düşüşünü sürdürdü.

BÜYÜK AİLELER YOK OLDU

Gelin – Kaynana sürtüşme ve tartışmalarına konu olan birlik oturma anlayışının yok oluşuyla birlikte hanelerde kültür değişimi yaşanırken, aileye bağlılık ve sadakat, aileyle hemhal olma anlayışı da zayıfladı. Bunda dikey yapılaşma önemli rol oynadı.

DİKEY YAPILAŞMA HER ŞEYİ SİLDİ SÜPÜRDÜ

Dikey yapılaşma Erzurum’un hem görselini hem de aile yapısını temelinden değiştirdi. Apartman hayatı komşulukları yok ederken aynı zamanda büyük aile yapısını da yok etti. Kızlarını evlendiren aileler ayrı oturma şartı getirirken, gençlerde özgür kalma hevesiyle ayrılığı seçer oldu.

ERZURUM 7’İNCİ SIRADA

2023 yılı ADNKS sonuçlarına göre Erzurum Hanehalkı büyüklüğü bazında Bölge de 7’inci sırayı aldı. Doğu Anadolu Bölgesinde hanehalkı sayısının en düşük olduğu iller 2.6 kişiyle Tunceli, 2.9 kişiyle Erzincan olurken, hane halkının en yüksek olduğu il 4.4 kişiyle Hakkari olarak kaydedildi.

BÖLGE İLLERİ VERİLERİ

Bölge illeri hane halkı sayısı ortalaması Ardahan’da 3.1, Malatya’da 3.1, Elazığ’da 3.1, Bingöl’de 3.4, Erzurum’da 3.5, Kars’ta 3.6, Iğdır’da 3.8, Bitlis’te 4.0, Van’da 4.3, Ağrı’da 4.3, Muş’ta 4.3, Hakkari’de 4.4 kişi olarak kaydedildi.

ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ SONUÇLARI, 2023

Türkiye nüfusu 85 milyon 372 bin 377 kişi oldu

Türkiye’de ikamet eden nüfus, 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla bir önceki yıla göre 92 bin 824 kişi artarak 85 milyon 372 bin 377 kişi oldu. Erkek nüfus 42 milyon 734 bin 71 kişi olurken, kadın nüfus 42 milyon 638 bin 306 kişi oldu. Diğer bir ifadeyle toplam nüfusun yüzde 50,1’ini erkekler, yüzde 49,9’unu ise kadınlar oluşturdu.

 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, ülkemizde ikamet eden yabancı nüfus(1) bir önceki yıla göre 253 bin 293 kişi azalarak 1 milyon 570 bin 543 kişi oldu. Bu nüfusun yüzde 48,6’sını erkekler, yüzde 51,4’ünü kadınlar oluşturdu.

 NÜFUS ARTIŞ HIZI BİNDE 1,1 OLDU

 Yıllık nüfus artış hızı 2022 yılında binde 7,1 iken, 2023 yılında binde 1,1 oldu.

 İl ve ilçe merkezlerinde yaşayanların oranı yüzde 93 oldu

 Türkiye’de 2022 yılında yüzde 93,4 olan il ve ilçe merkezlerinde yaşayanların oranı, 2023 yılında yüzde 93 oldu. Diğer yandan belde ve köylerde yaşayanların oranı yüzde 6,6’dan yüzde 7’ye yükseldi.

 İSTANBUL’UN NÜFUSU 15 MİLYON 655 BİN 924 KİŞİ OLDU

 İstanbul’un nüfusu, bir önceki yıla göre 252 bin 27 kişi azalarak 15 milyon 655 bin 924 kişi oldu. Türkiye nüfusunun yüzde 18,34’ünün ikamet ettiği İstanbul’u, 5 milyon 803 bin 482 kişi ile Ankara, 4 milyon 479 bin 525 kişi ile İzmir, 3 milyon 214 bin 571 kişi ile Bursa ve 2 milyon 696 bin 249 kişi ile Antalya izledi.

NÜFUSU EN AZ OLAN İL 86 BİN 47 KİŞİ İLE BAYBURT OLDU

 Bayburt, 86 bin 47 kişi ile en az nüfusa sahip olan il oldu. Bayburt’u, 89 bin 317 kişi ile Tunceli, 92 bin 819 kişi ile Ardahan, 148 bin 539 kişi ile Gümüşhane ve 155 bin 179 kişi ile Kilis takip etti.

NÜFUS PİRAMİDİNDEKİ YAPISAL DEĞİŞİM DEVAM ETTİ

 Nüfus piramitleri, nüfusun yaş ve cinsiyet yapısında meydana gelen değişimi gösteren grafikler olarak tanımlanmaktadır. Türkiye’nin 2007 ve 2023 yılı nüfus piramitleri karşılaştırıldığında, doğurganlık ve ölümlülük hızlarındaki azalmaya bağlı olarak, yaşlı nüfusun arttığı ve ortanca yaşın yükseldiği görülmektedir.

TÜRKİYE NÜFUSUNUN ORTANCA YAŞI 34’E YÜKSELDİ

Ortanca yaş, yeni doğan bebekten en yaşlıya kadar nüfusu oluşturan kişilerin yaşları küçükten büyüğe doğru sıralandığında ortada kalan kişinin yaşıdır. Ortanca yaş aynı zamanda nüfusun yaş yapısının yorumlanmasında kullanılan önemli göstergelerden biridir.

Türkiye’de 2022 yılında 33,5 olan ortanca yaş, 2023 yılında 34’e yükseldi. Cinsiyete göre incelendiğinde, ortanca yaşın erkeklerde 32,8’den 33,2’ye, kadınlarda ise 34,2’den 34,7’ye yükseldiği görüldü.

ORTANCA YAŞI EN YÜKSEK OLAN İL SİNOP, EN DÜŞÜK OLAN İL ŞANLIURFA OLDU

Ortanca yaşın illere göre dağılımına bakıldığında, Sinop’un 42,8 ile en yüksek ortanca yaş değerine sahip olduğu görüldü. Sinop’u, 42,4 ile Giresun ve Kastamonu izledi. Diğer yandan 21,2 ile Şanlıurfa en düşük ortanca yaşa sahip il oldu. Şanlıurfa’yı, 22,7 ile Şırnak ve 24 ile Ağrı takip etti.

Kadınlarda ve erkeklerde en yüksek ortanca yaşa sahip il Sinop oldu

Ortanca yaşın illere ve cinsiyete göre dağılımı incelendiğinde, erkeklerde 41,9 ile Sinop en yüksek ortanca yaşa sahip olan il olurken, 20,7 ile Şanlıurfa en düşük ortanca yaşa sahip olan il oldu. Kadınlarda 43,8 ile Sinop yine en yüksek ortanca yaş değerine sahip olan il olurken, Şanlıurfa 21,6 ile en düşük ortanca yaş değerine sahip olan il oldu.

HİÇ EVLENMEYENLERİN ORANININ ERKEKLERDE DAHA YÜKSEK OLDUĞU GÖRÜLDÜ

Ülkemizde 2009 ve 2023 yılı cinsiyete göre medeni durumun dağılımı incelendiğinde, erkeklerde hiç evlenmeyenlerin oranının kadınlara göre daha yüksek olduğu, kadınlarda ise eşi ölenlerin ve boşananların oranının erkeklerden daha fazla olduğu görüldü. Diğer yandan büyük çoğunluğu oluşturan evlilerin oranının 2009 ve 2023 yılında her iki cinsiyette de birbirine yakın oranlarda olduğu görüldü.

ÇALIŞMA ÇAĞINDAKİ NÜFUSUN ORANI yüzde 68,3 OLDU

Çalışma çağı olarak tanımlanan 15-64 yaş grubundaki nüfusun oranı, 2007 yılında yüzde 66,5 iken 2023 yılında yüzde 68,3 oldu. Diğer yandan çocuk yaş grubu olarak tanımlanan 0-14 yaş grubundaki nüfusun oranı yüzde 26,4’ten yüzde 21,4’e gerilerken, 65 ve daha yukarı yaştaki nüfusun oranı ise yüzde 7,1’den yüzde 10,2’ye yükseldi.

TOPLAM YAŞ BAĞIMLILIK ORANI AZALDI

 Çalışma çağındaki birey başına düşen çocuk ve yaşlı birey sayısını gösteren toplam yaş bağımlılık oranı, 2022 yılında yüzde 46,8 iken 2023 yılında yüzde 46,3’e düştü.

Çalışma çağındaki birey başına düşen çocuk sayısını ifade eden çocuk bağımlılık oranı, yüzde 32,3’ten, yüzde 31,4’e gerilerken, çalışma çağındaki birey başına düşen yaşlı birey sayısını ölçen yaşlı bağımlılık oranı ise yüzde 14,5’ten yüzde 15’e yükseldi. Diğer bir ifadeyle, Türkiye’de 2023 yılında, çalışma çağındaki her 100 kişi, 31,4 çocuğa ve 15 yaşlıya bakmaktadır.

TÜRKİYE’DE KİLOMETREKAREYE 111 KİŞİ DÜŞERKEN İSTANBUL’DA 3 BİN 13 KİŞİ DÜŞTÜ

 Nüfus yoğunluğu olarak tanımlanan “bir kilometrekareye düşen kişi sayısı”, Türkiye genelinde 111 kişi oldu. İstanbul, kilometrekareye düşen 3 bin 13 kişi ile nüfus yoğunluğu en yüksek olan ilimiz oldu. İstanbul’dan sonra 582 kişi ile Kocaeli ve 373 kişi ile İzmir nüfus yoğunluğu en yüksek olan iller oldu.

Diğer yandan nüfus yoğunluğu en az olan il ise bir önceki yılda olduğu gibi, kilometrekareye düşen 12 kişi ile Tunceli oldu. Tunceli’yi, 19 kişi ile Ardahan ve 21 kişi ile Erzincan izledi.

Yüz ölçümü büyüklüğünde ilk sırada yer alan Konya’nın nüfus yoğunluğu 60, en küçük yüz ölçümüne sahip Yalova’nın nüfus yoğunluğu ise 360 olarak gerçekleşti.