Dünyanın Dört Bir Yanından Ramazan Gelenekleri

Müslümanlar için kutsal olan Ramazan ayı, geçtiğimiz günlerde milyonlarca Müslümanın tuttuğu ilk oruçla birlikte başladı. Tüm dünyadaki Müslümanlar, kutsal ay boyunca da oruç tutacak. Elbette bu ibadet dünyanın her bölgesinde aynı şekilde yerine getiriliyor. Ramazan, her coğrafyada farklı bir şekilde karşılanıyor. Mısırlı Müslümanlar Ramazan ayının gelişiyle birlikte caddeleri ve sokakları göz alıcı fenerlerle süslüyor. Kamerun’dakiler ise Ramazan ayı boyunca iftar ve sahur saatinde evlerinin kapısını kesinlikle kapatmıyor. İşte Irak’tan Kamerun’a, Hindistan’dan Mısır’a, dünyanın dört bir yanından ilginç Ramazan gelenekleri.

1. Mısır

Mısır, Ramazan ayının “en renkli” geçtiği ülkelerin başında geliyor. Çünkü Afrika’nın bu kadim ülkesi son derece köklü ve ilginç Ramazan geleneklerine sahip. Bunların başında ise “fanus” adı verilen fenerler ve renkli kağıtlardan yapılan süslemeler geliyor.

Mısırlılar, Ramazan ayının başlangıcıyla birlikte evlerini, dükkânlarını, sokakları caddeleri ve meydanları rengarenk fenerlerle, göz alıcı süslemelerle donatıyor. “Ramazan feneri” veya “Ramazan lambası” olarak da isimlendirilen bu kadim geleneğin kökenlerinin, Mısır’daki Fatimi devletine kadar uzandığı düşünülüyor.

Dünyanın en kalabalık ülkelerinden biri olan Hindistan onlarca farklı kültürden ve inançtan insana ev sahipliği yapıyor. Elbette Hindistan’da milyonlarca Müslüman da yaşıyor. Bu nedenle ülkede kadim Ramazan gelenekleri, günümüzde de yaşamaya devam ediyor.

Hindistan’daki en köklü Ramazan geleneklerinden biri ise “Seheriwalas” adıyla biliniyor. Kadim medeniyetlerin beşiği Hindistan’daki Seheriwalas geleneği, bizler içinse oldukça tanıdık. Çünkü bizdeki Ramazan davulcularını akla getiriyor. Hindistan’daki Babür İmparatorluğu döneminden beri uygulandığı düşünülen Seheriwalas geleneğinde “seheriwala” ismi verilen kişiler, uykudaki Müslümanlara çeşitli kasideler okuyarak sahur vaktinin geldiğini hatırlatıyor.

3. Endonezya

Cava Adası’ndaki çok sayıda Endonezyalı Müslüman, son derece ilginç ve köklü bir Ramazan geleneği ile ruhlarını ve bedenlerini arındırmaya çalışıyor. Cava dilinde “arınmak” anlamına gelen ve “Padusan” isimi verilen bir gelenek bağlamında Endonezyalı Müslümanlar, hem ruhen hem de bedenen sembolik bir arınma yaşayabilmek için Ramazan ayının başlangıcında göllerde ve nehirlerde ve denzilerde yıkanıyor.

4. Arnavutluk

Dünyanın dört bir yanındaki Müslüman topluluklar, yüzlerce yıldır nesilden nesile aktarılan Ramazan geleneklerini yaşatmaya devam ediyor. Arnavutluk’ta yaşayan Müslümanlar ise uzun yıllardır son derece eğlenceli bir geleneği sürdürüyor. Tabuh Lodra olarak isimlendirin bu Ramazan geleneği, bir bakıma Ramazan’ı karşılama ritüeli olarak asırlarıdır devam ediyor.

Bu gelenek bağlamında çoğu zaman özel kıyafetler giyen çalgıcılar iftar ve sahur vakitlerinden önce Lodra adı verilen, davul benzeri özel çalgılar çalıyor. Arnavutluk’ta yaşayan Müslümanlar ise geleneğin bir parçası olarak, çalgıcılara bir miktar para veya bazı hediyeler veriyor. Ayrıca bu çalgıcıların iftar veya sahur sofralarında misafir edilmeleri de geleneğin önemli bir parçası.

5. Irak

Irak’ta kökenleri çok uzun zaman öncesine dayanan eski bir Ramazan geleneği, bugün de varlığını sürdürüyor. Öyle ki bu kadim geleneğin ne zaman ortaya çıktığı tam olarak bilinmiyor. Iraklı erkekler “muheibe” ismi verilen bir oyunu oynamak, fakat aslında bir Ramazan geleneğini yaşatmak için iftardan sonra kalabalık gruplar halinde bir araya geliyor.

Muheibe, kayıp bir yüzüğün kimde olduğunu bulmak üzerine kurulan ilginç bir aldatmaca oyunu. Üstelik oyunu oynayanların konuşmaları yasak, yalnızca beden diliyle iletişim kurmalarına izin veriliyor. Nihayetinde Irak’ın bu Ramazan geleneği ile pek çok Iraklı Ramazan ayını birlikte geçirme imkânı buluyor.

6. Kamerun

Kamerun’da son derece ilginç bazı Ramazan gelenekleri var. Örneğin ülkenin hemen her bölgesindeki Kamerunlular, iftar ve sahur saatlerinde evlerinin kapıların kesinlikle kapatmıyor, aksine ardına kadar açık bırakıyor. Bu açık kapılar ise oruçlarını açmak üzere bir yer arayan yabancıların, davet beklemeden istedikleri sofraya oturabilecekleri anlamına geliyor.

7. Birleşik Arap Emirlikleri

Birleşik Arap Emirlikleri bizdeki, bayramlarda şeker toplama geleneğine benzer bir geleneğe sahip ülkelerden biri. Ancak bu gelenek bizdekinden farklı olarak Birleşik Arap Emirlikleri’nde Ramazan ayının 13.,14. ve 15. günlerinde gerçekleştiriliyor. “Haq Al Laila” isimli geleneğe göre özel olarak giyinen çocuklar, mahallerde şarkı söyleyerek dolaşıyor ve şeker topluyor.

8. Yemen

Yemen’deki Ramazan gelenekleri de Mısır’da olduğu gibi son derece renkli. Fakat Yemen’deki kadim Ramazan geleneklerinin en popüleri, Ramazan ayında ev boyama geleneği. Yemenliler, bu kadim gelenek ile maddi ve manevi kirlerden arındıklarına inanıyorlar.

9. Özbekistan

Dünya üzerinde her ülkenin kendine has farklı gelenekleri var. Bu nedenle ülkelerin Ramazan gelenekleri de birbirinden oldukça farklı. Özbekistan’da, iftar sofralarında sürdürülen bir çay geleneği ise oldukça ilginç. Buna göre Özbek Müslümanlar, iftar sofralarında oruçlarını su veya hurma yerine, geleneksel fincanlarda servis ettikleri bir çay ile açıyorlar. Özbekler, çaylarını içtikten sonra iftar yemeklerini yemeye başlıyorlar.

…