Dünyada yeni bir ekonomik sistem mümkün mü?
Dünya düzenini yeniden şekillendirme arayışları sürüyor. Farklı birliktelikler ekonomik ve siyasi güç merkezi olmaya çalışıyor. Özellikle dünya ekonomisinde doların etkisinin azaltılması çabaları sürüyor. Bağımsız ticaret sistemleri bulmak için yeni girişimler olgunlaşarak ilerliyor. BRICS üyeleri arasında büyük anlaşmazlıklar yaşanmasına rağmen küresel konuların ele alındığı bir platforma dönüşmeyi başardı. Bu ülkeler yeni üyelerle genişlemeyi hedeflerken, katılım başvurularında gözle görülür bir artış söz konusu. Yani dünya yeni bir küresel kutbun saflarına geçiş şansını artıran siyasi ve ekonomik dönüşümlere tanık oluyor.
Dünya düzenini yeniden şekillenemesi için yıllardır çeşitli niyet ve girişimler var. Tek merkezli bir ekonomik ve siyasi yapıdan, çok merkezli ve farklı dinamiklere yönelen bir arayış söz konusu. Amerikan ya da Batı merkezli kapitalist ekonomik sistem yerine çeşitli alternatifler aranıyor. Bu ülkeler ekonomide doların hakimiyetinden kurtulmak, bağımsız bir ekonomik sistem kurmak çabasında. Bunun devamında siyasi olarak da dünyada güçlü olmak isteyen birliktelikler bunlar. Peki bu mümkün mü?
Dünyada yeni bir ekonomik ve siyasi sistem kurulabilir mi? Kuralacak bu sistemler ne kadar bağımsız olabilir. Ya da bu sistemleri kurmak isteyenler yeni bir hegemonya peşinde mi? Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın oluşturduğu BRICS bu ülkelerin İngilizce baş harflerinden oluşuyor. İlginç olanı ise “BRICS” terimi 200’de Amerikan merkezli önemli bir yatırım bankasının önerisi ile ortaya çıkıyor. Ve ilk 2006 yılında toplantı New York’ta yapılıyor. Ama esas kapsamlı zirve 2009 yılında Rusya’da gerçekleşiyor. Birçok uzmana göre o günden bu yana BRICS uluslararası politikadaki varlığını ve küresel ekonomik büyümeyi ve yeniliği yönlendirme yeteneğini kanıtlamış durumda. Hatta G7 yani gelişmiş yedi ülkeyle ile rekabet edebilecek bir ağırlık elde ederek nüfuzunu artıran ve lider bir küresel güç olarak konumunu güçlendiren ortak bir para birimi oluşturmayı amaçlıyor.
Başlangıçta, 2001 yılında Goldman Sachs ekonomisti Jim O’Neil tarafından ortaya atılan vizyoner bir kavram olan brıc olarak kuruldu. İttifak Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’den oluşuyordu 2010’daki çok önemli bir gelişmeyle, güney Afrika saflara katıldı. Son zirve ile geçtiğimiz günlerde Güney Afrika, 22-24 Ağustos 2023 tarihleri arasında gerçekleşti.
BRICS NEDİR?
BRICS olarak bilinen beşli oluşum güç merkezini zengin kuzeyden daha yoksul güneye kaydırma amacında. Son yıllarda son yıllarda, doların egemenliğinden kurtulmak, ekonomi ve finans alanlarında etkili alternatifler oluşturmak istiyorlar. Başlangıcından bu yana da bricks ilgil görmeye devam ediyor. Katılmak isteyenlerin sayısı artıyor. Asya ülkelerinin ağırlıkta olduğu yeni bir alternatif blok olarak görülen BRICS, gelişmekte olan ülkeler için daha adil bir dünya düzeni beklentisini arttırıyor. Dünyanın en hızlı gelişen beş ekonomisinden oluşan bir oluşum olarak BRICS, yeni bir alternatif oluşturmuş gibi. Grubun ağırlığı, toplu olarak 3,2 milyar insanı, yani toplam dünya nüfusunun yüzde 42’sini oluşturuyor. BRICS ekonomileri, küresel gayri safi yurtiçi hasıla’nın yüzde 26’sini ve küresel ticaretin yüzde 18’inden fazlasını temsil ediyor. Bu ülkeler ayrıca toplam küresel ekonomik büyümenin yüzde 50’sini kaydederek, onları küresel büyümeyi yönlendiren en önemli ülkeler haline getiriyor.BRICS, bu bağlamda, başta gelişmekte olan ekonomilerin uluslararası para fonu (IMF) ve Dünya Bankası’na katılımını artırmak için söz konusu örgütlerde oy haklarının dağılımına ilişkin kuralların gözden geçirilmesi talep ediyor.
(Devam edecek)
