Havaların Isınması Koronavirüsü Bitirecek Mi?

Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan koronavirüs kısa sürede tüm dünyaya yayıldı. Kısa sürede yayılan ve binlerce kişinin ölümüne neden olan virüs ile en çok merak edilen konu; virüsün ne zaman biteceğidir. Virüsün ne zaman biteceği ile ilgili birçok görüş ortaya atılmıştır. Virüsün yok olması ile ilgili; birçok insanın aklına ‘‘havaların ısınması koronavirüsü bitirecek mi?’’ sorusu gelmiştir.

Bu soru uzmanları ikiye böldü; bazı uzmanlar virüsün havaların ısınması ile sona ereceğini belirtirken; bazı uzmanlar ise havanın ısınması ile virüsün bir ilişkisi olmadığını belirtti.

Havaların Isınması ile Koronavirüs İlişkisi

Birçok bulaşıcı salgın mevsimler değiştikçe yok olur veya bulaşma oranı azalır. Bu konulara örnek verecek olursak norovirüs kış aylarında ortaya çıkar ve yazın azalır. Ancak Tifo yaz aylarında özellikle tropik bölgelerde ortaya çıkar ve kışın azalır. Bu hastalıkların mevsimsel durumlara göre değişiklik göstermesi; akıllara koronavirüs için geçerli olup olmadığını getirmektedir.

Aralık ayında Çin’de ortaya çıkan koronavirüs; kısa sürede Amerika Birleşik Devletleri, İtalya, İspanya, İngiltere gibi soğuk mevsimlerin yaşandığı ülkelere yayılmıştır. Soğuk bölgelerde görülen virüsün soğuk aylarda yok olacağı ya da azalacağı fikirlerinin ortaya çıkmasını sağladı.

Ancak uzmanlar bu konu hakkında tam bir açıklama yapmazken bu varsayıma güvenilmemesi konusunda uyarılar yapmaktadır.

Diğer Koronavirüsler Nasıl Yok Oldu?

Covid-19 kodlu koronavirüse en yakın olarak bilinen 2003 yılında ortaya çıkıp salgın haline dönüşen sars virüsü; covid-19 kadar yayılmadan kontrol altına alınmıştı. Virüsün hızlı bir şekilde kontrol altına alınmasından dolayı mevsimsel şartlara nasıl tepki verdiğine dair bir ölçüm yapılamadı.

2010 yılında İskoçya Edinburg Üniversitesi’nin Bulaşıcı Hastalıklar Merkezi’nde; Kate Templeton’un başkanlığında yapılan araştırma sonucu; üç tür koronavirüsün mevsimlere göre değişiklik gösterdiği ortaya çıkmıştır. Araştırmaya göre bu üç türün Aralık ve Nisan ayları aralığında yayıldığını, diğer aylar yayılma hızının azaldığını ve yok olduğunu gösteriyor.

Başka bir koronavirüs türünün ise mevsimsel şartlardan diğer koronavirüs türlerine göre daha az etkilendiğini göstermektedir.

Kurak Bölgeler Koronavirüsten Daha Çok Etkilenebilir

Dünyada Koronavirüs salgınının görüldüğü 500 farklı yerdeki hava durumlarına göre yapılan bir analizde; hava sıcaklığı, rutubet oranı, rüzgar hızının arasındaki orana göre bir ilişki olabileceği gösteriliyor. Çalışmaya göre havanın sıcak olduğu bölgelerde virüs vakalarının daha az olduğu görülüyor.

Başka bir araştırmaya göre soğuk iklimli bölgelerin salgından en çok etkilenen bölgeler olduğunu, kurak bölgelerin bunu takip edeceğini ve en az etkilenen bölgelerin tropikal bölgeler olacağını göstermektedir. Ancak elde kesin bir bilgi olmadan yapılan bu tahminler kesin sonuçlar vermemektedir.

Bu araştırmalar Covid-19’un mevsimsel şartlardan ne derece etkileneceği konusunda diğer koronavirüslerin verilerine dayandırılmaması gerekmektedir. Diğer koronavirüs türlerinin mevsimlere göre değişiklik göstermesi Covid-19 için geçerli olmayabilir.

Salgı hastalıkları kontrolü uzmanı Jan Albert’in açıkalmasına göre; ‘‘Bir aşamada Covid-19 artık endemik hale gelecek; O zaman mevsimlerden etkilenmemesi çok şaşırtıcı olur. Ancak önemli olan soru şu; Acaba pandemiye dönüşen virüs bu dönemde mevsimlerden etkilenecek mi? Bu durumdan emin değiliz ama kafamızın bir yerinde etkilenmesi mümkün düşüncesi var’’ demiştir.

Aşağıda hazırlamış olduğumuz tabloda bazı ülkelerinin başkentlerinin 5 ile 20 Nisan tarihleri arasındaki hava sıcaklığı ortalaması, ülkenin nüfusu, toplam vaka, iyileşen ve ölüm sayısı verilmiştir.

 

Tabloda bazı ülkelerin nüfusu, başkentlerinin ortalama sıcaklığı, vaka sayısı, ölüm sayısı ve iyileşen sayısı verilmiştir. Bu tabloya bakıldığında 5 ile 20 Nisan tarihleri  arasındaki ortalama sıcaklığı en yüksek olan Çad, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Angola gibi Afrika ülkelerinde vaka sayıları elliyi geçmemektedir. Diğer yandan sıcaklığı düşük olan Rusya’da 60 binin üzerinde vaka görülmüştür. Yine ortalama sıcaklığı olan Amerika Birleşik Devletleri, İtalya, İspanya gibi ülkelerde vaka ve ölüm sayıları en yüksek olan ülkelerdir.

Bu tabloya bakıldığında virüsün hava sıcaklığı ile ilişkili olduğu görülmektedir. Ancak bunun üçün o ülkenin aldığı tedbirler, sağlık sistemleri, ne kadar turist aldığı, demografik yapısı, yaş ortalaması gibi etkenlerde önemlidir. Bunu en iyi şekilde anlamak için Çad ve İtalya’yı karşılaştırabiliriz.

Örneğin İtalya’nın yaş ortalaması 43 iken Çad’da 25-30 arasıdır. Yine İtalya’da yaşam ortala yaşam süresi 83’iken; Çad’da 54’tür. Yine İtalya’nın yıllık turist sayısı 64 milyonken Çad’ın ortalama yıllık turist sayısı 100 bindir. Ülkeye giren turist sayısı ile bulaş riski ne kadar fazla olursa vaka sayısının o kadar fazla olduğu göz önüne alınmalıdır. Yine Çad’ın gelişmemiş sağlık sistemi ile yapılan az sayıdaki testler ile gerçek vaka sayıların ulaşılmamış olabilir. Çad’ın nüfusu 12 milyon iken; İtalya’nın 60 milyondur. Yüzölçümü bakımından geniş olan Çad’da kilometre kare başına 7 kişi düşerken; İtalya’da 193 kişi düşmektedir.

Aynı zamanda yapılan araştırmalara göre koronavirüsün bazı yüzeylerde yaşama süreleri verilmiştir. Bu araştırmaya göre;

• Koronavirüs karton yüzeyde 24 saate kadar yaşamaktadır.
• Plastik ve paslanmaz yüzeylerde; 72 saate kadar yaşamaktadır.
• Ahşap yüzeyde 4 güne kadar yaşamaktadır.
• Alüminyum yüzeylerde 8 saate kadar yaşamaktadır.

Koronavirüsün yakın bir akrabası olan ve 2003 yılında salgın hastalığa yol açan Sars virüsünün soğuk ve kuru ortamlarda Covid-19’a oranla daha uzun yaşadığı görülmüştür. Sars virüsü yüzde 40 ile 50 arasındaki rutubetli bir ortamda ve 25 santigrat derecede 5 saat gibi uzun bir süre yaşadığı tespit edilmiştir. Covid-19 ise yüzde aynı şartlarda 72 saat canlı kalabilmektedir.

Yani yukarıdaki durum bize sıcaklığa göre virüsün ne derece yok olduğunu tam olarak vermemektedir. Bunun için sıcak ayların gelmesini ve virüsün sıcaklığa olan tepkisine bakmamız gerekmektedir. Dolayısıyla diğer koronavirüslerin mevsimsel etkilenişine bakarak virüs hakkında sonuca varmak konusunda daha dikkatli olunması gerekmektedir. Havaların ısınması koronavirüsü bitirecek mi yazımızın sonuna gelirken ; Sıcaklar çıktı diye sokağa çıkmamalıyız, yakın temastan uzak durmalıyız ve sosyal mesafe kuralına uygun davranmalıyız.