Cumhuriyet Tarihinin En Büyük Sosyal Konut Projesi Olarak Tanımlanan TOKİ Projesi Nedir, Kira Ve Ev Fiyatları Düşer Mi?

Son yıllarda inşaat maliyetlerinin artması, yabancılara konut satışı ve konut stokunun yetersiz olması gibi nedenlerle kira ve ev fiyatlarındaki artış rekor düzeye ulaştı. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi şehirlerde fiyatlar her geçen gün artmaya devam ediyor. Bu durum uzun bir süredir hem vatandaşın hem de siyasetin gündeminden düşmüyordu. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise artan kira ve ev fiyatlarının önüne geçebilmek için “Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesinin” detaylarını paylaştı. Proje; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlandı ve Toplu Konut İdaresi (TOKİ) tarafından yürütülecek. Peki bu proje her geçen gün büyüyen konut sorununa çözüm olabilir mi? Ev ve kira fiyatları düşer mi?

TOKİ, 2002 yılından bu yana yaklaşık 1 milyon adet konut inşa etti

Bu konutlar aracılığıyla dar gelirli vatandaşlara 120 ya da 240 aylık taksitlerle ev sahibi olma imkanı sağlandığı iddia ediliyor. Ancak yoksul insanların ne kadarının bu fırsattan yararlandığı hiçbir veride yer almıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı yeni projede ise tek seferde 250 bin konutun yapılması hedefleniyor. Şu an için projenin 362 milyar liralık bir yatırımla hayata geçmesi bekleniyor. Projenin tamamlanması planlanan ilk etabında 1 milyon kişinin depreme karşı güvenli konutlara taşınması amaçlanıyor. Öte yandan bu konutların beş katı geçmeyecek şekilde yapılması ve enerji verimliliğine uyumlu inşa edilmesi hedefleniyor. 

Yeni sosyal konut projesine başvurular 14 Eylül tarihinde başlayacak ve Ekim ayının sonuna kadar başvuru yapılabilecek

Cumhurbaşkanının yaptığı açıklamaya göre projenin ilk etabını oluşturan 10 bin iş yeri ve 250 bin sosyal konutun inşasına yılbaşında başlanacak ve iki yıl içinde bitirilerek hak sahiplerine teslim edilecek. Projenin ikinci etabında ise 250 bin konut daha inşa edilecek ve bu etap 2028 yılında tamamlanacak. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın aktardığı bilgilere göre 2+1 konutlar toplam 608 bin liraya satılacak. Bu dairelerin aylık taksitleri ise 2 bin 280 liradan başlayacak

240 ay vadeli alınabilecek olan bu konutların 50 bini İstanbul, 18 bini Ankara ve 12 bin 500’ü de İzmir’de inşa edilecek. Öte yandan 3+1 konutlar 850 bin liraya satılacak ve aylık taksitleri 3 bin 187 liradan başlayacak. Ancak TOKİ’nin sayfasında yer alan bilgilere göre taksit miktarı her 6 ayda bir memur zam oranları dikkate alınarak değişebilir. Bu konuda vatandaşların dikkatli olmasında fayda var.

Yeni inşa edilecek sosyal konutlara, projenin il sınırları içinde en az 1 yıldır ikamet eden vatandaşlar başvuru yapabilecek

Öte yandan kendisi ya da eşi ve çocukları üzerine tapuda kayıtlı konutları bulunan vatandaşlar başvuru yapamayacaklar. Bunun dışında 18 yaşını dolduran Türk vatandaşları 500 lira karşılığında başvurularını yapabilecekler. Ancak başvuruların geçerli olabilmesi için aylık hane halkı geliri İstanbul için 16 bin, diğer iller için ise 14 bin lira ve altı olması gerekiyor. Bu proje kapsamında 18-30 yaş arası gençlere 50 bin, engellilere 12 bin 500, şehit yakınları ve gazilere 12 bin 500, emeklilere ise 50 bin konut kontenjan ayrıldığını belirtelim. 

Yeni konut projesi sosyal adaleti sağlayabilir mi?

Türkiye genelinde konut fiyat artışı Nisan ayında %100’e ulaşarak rekor kırmıştı. Araştırmalara göre son dört yılda kira fiyatları %250 oranında artış gösterdi. Bu durum dar gelirli vatandaş için ev sahibi olmayı neredeyse imkansız hale getirdi. 

BBC Türkçe’ye konuşan İstanbul Politikalar Merkezi Kentleşme ve Yerel Yönetişim Çalışmaları Koordinatörü Ayşe Köse Badur, “Sosyal konut projeleri kent yoksullarına da seçenekler sunuyor ancak bu seçeneklerin ne kadar adil olduğu soru işaretidir” ifadelerini kullanıyor. Öte yandan Badur’a göre TOKİ, insanlara tek tip bir yaşam çevresi sunuyor. Aynı zamanda bu projeler şehrin çeperlerine inşa ediliyor. Yani insanlar sosyo-ekonomik statülerine göre merkezden uzak yaşıyorlar. Bu da sosyal adaletin sağlanmasının önüne geçiyor. Öğretim Görevlisi Dr. İlhami Akkum ise Türkiye’de yıllık ortalama 750 bin konut ihtiyacının olduğunu söylüyor. Bu nedenle TOKİ’nin yürüteceği projenin yetersiz kalacağı düşünülüyor. 

…