6 Şubat Depremlerinin Ardından Verilen Konut Vaatleri Gerçekleşti Mi, Büyük Felaketin Birinci Yılında Son Durum Ne?
Tam bir yıl önce, Kahramanmaraş’ta peş peşe meydana gelen depremler ülke tarihimizdeki en büyük felaketlerden biri olarak kayıtlara geçti. İşte bugün, yalnızca deprem bölgesinde değil tüm Türkiye’de büyük bir yıkıma neden olan felaketin birinci yıl dönümü. Binlerce insanımızın yaşamını kaybettiği, çok daha fazlasının yaralandığı depremin üzerinden bir yıl geçtiği halde yaralar tam olarak sarılabilmiş değil. Hatay başta olmak üzere depremin en fazla etkilediği bölgelerde deprem felaketinin sebep olduğu sorunlar belli ölçüde devam ediyor. Bunların başında ise elbette konut sorunu geliyor. Söz gelimi deprem bölgesindeki 1,5 milyon insanın 6 Şubat’tan sonra evsiz kaldığı tahmin ediliyor. Bölgeden paylaşılan bazı bilgilere göre aradan geçe bir yıla rağmen binlerce insanımız halen konteyner kentlerde veya çadırlarda yaşam mücadelesi veriyor. Kısacası büyük felaketin ardından ortaya çıkan konut sorunu çözülebilmiş değil. Oysa konut sorunu, depremin ardından mevcut iktidarın üzerinde en fazla durduğu konu olarak karşımıza çıkıyor. Örneğin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 31 Mart’ta yaptığı bir konuşmada, “319 bini 1 yıl içinde olmak üzere toplam 650 bin yeni konut yaparak depremzede vatandaşlarımıza teslim edeceğiz.” şeklinde bir açıklama yapmıştı. Peki, vaatlerin ne kadarı yerine getirildi? Büyük felaketin birinci yılında 6 Şubat deprem konutları hakkındaki son durum ne? Detaylara birlikte bakalım.
İlginizi çekebilir:
Büyük Felaketin Üzerinden Bir Yıl Geçti: Verilerle 6 Şubat Depremlerinin Bilançosu
Bugün, tüm Türkiye’yi yasa boğan 6 Şubat depremlerinin birinci yıl dönümü
11 farklı şehrimizdeki milyonlarca insanı etkileyen depremlerin üzerinden tam bir yıl geçti. Kahramanmaraş merkezli depremlerde binlerce insanımız yaşamını kaybetti.
Deprem felaketinin sebep olduğu sorunlar ise aradan geçen bir yıla rağmen ortadan kalkmış değil
Örneğin çeşitli basın yayın organlarına yansıyan haberler göre 6 Şubat 2023’ten bu yana yakınlarından herhangi bir haber alamayan depremzedelerin sayısı azımsanmayacak düzeyde. Bununla birlikte deprem bölgesindeki dikkat çekici hususlardan biri de şüphesiz, konut sorunu.
Birleşmiş Milletler tahminleri doğrultusunda deprem bölgesindeki 1,5 milyon kişinin 6 Şubat’tan sonra evsiz kaldığı tahmin ediliyor
Bununla birlikte depremin üzerinden geçen bir yıla rağmen bölgedeki binlerce insanın halen konteyner kentlerde veya çadırlarda yaşam mücadelesi verdiği ifade ediliyor. Peki, 6 Şubat depremlerinin ardından konut sorunun çözümüne ilişkin ne gibi vaatler verilmişti, verilen sözler tutuldu mu, son durum ne?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 319 bini 1 yıl içinde olmak üzere toplam 650 bin yeni konutun depremzedelere teslim edileceğini dile getirmişti
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki ise 14 Eylül’de Toplu Konut İdaresi’nden (TOKİ), depremzedeler için inşa etmesini istedikleri konut sayısının 850 bin olduğunu söylemişti. İçişleri Bakan Yardımcısı Münir Karaloğlu, kura çekimi için hazır olan 46 bin konutun, 41 bininin şehir merkezlerinde, 5 bininin de köylerde olduğunu, 6 Şubat itibarıyla anahtar teslimine başlanacağını ifade etmişti.
Yine Cumhurbaşkanı Erdoğan kısa süre önce, yapımı süren 40 bin konutun inşaatı tamamlandıkça hak sahiplerine teslim edileceğini açıkladı
Öte yandan Erdoğan’ın açıklamaları bununla sınırlı değildi. Cumhurbaşkanı, “İnşallah 2 ay içinde deprem bölgesi genelinde 75 bin konutun teslimini bitireceğiz. Temel atmasının üzerinden 1 yıl geçmeden inşaatları bitirme sözümüzü önemli ölçüde yerine getirerek, yıl sonuna kadar 200 bin evi teslim etmiş olacağız.” ifadelerini kullandı. Oysa deprem bölgesinde binlerce insanın halen geçici yaşam alanlarında kaldığı biliniyor. Çok sayıda vatandaş 6 Şubat deprem konutları ne zaman teslim edilecek sorusunun yanıtını merak ediyor.
Bakan Özhaseki, TOKİ’nin 850 bin konut yapmasının “kolay bir iş olmayacağını” dile getirdi
Kurumun son 20 yılda 1 milyon 250 bin konut inşa ettiği, yılda 60 ila 70 bin civarında konut yaptığı biliniyor. Bu doğrultuda Bakan Özhaseki, TOKİ’nin 6 Şubat deprem konutları projesi kapsamında 850 bin konut inşa etmesinin kolay bir iş olmayacağını, inşaat için rezerv alan bulmanın da zor olduğunu söylemişti.
Yetkili makamların 6 Şubat deprem konutları hakkındaki açıklamalarına bakılacak olursa bir yıl içinde 319 bin konut teslimi hedefinin 46 bini gerçekleştirilebilmiş olacak
Bununla birlikte rakamlar incelendiğinde, depremin birinci yıl dönümünde teslim edilebilecek olan konut sayısının 46 binin de altında olacağı görülüyor. Buna karşın ilgili açıklamalarda 46 bin konut “kura çekimine hazır” veya “6 Şubat’tan itibaren anahtar teslimine başlanacak” miktar olarak tanımlanıyor. Ancak bu 46 bin konutun anahtar tesliminin ne zaman biteceği belirsiz.
Yalnızca anahtar teslimi yapılan konut değil, projesi hazırlanan afet konutu sayısı da vadedilenin çok altında
Peki, yetkililerin 6 Şubat deprem konutları ile ilgili vaatleri neden gerçekleşmedi?
İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Taner Yüzgeç’e göre Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konut vaadi gerçekçi değildi. Seçim öncesi propaganda amacıyla böylesi büyük bir vaat verildiğini belirten Yüzgeç, son 20 yılda 700 bin civarında konut inşa eden TOKİ’nin, mevcut koşullarda bunun yarısı kadar konutu bir yılda inşa etmesinin mümkün olmadığını dile getiriyor. Öte yandan Yüzgeç’e göre konut inşasının bu denli hızlı bir şekilde tamamlanmasına yönelik çaba da ileride bazı sorunlara neden olabilir. Peki, deprem sonrası ortaya çıkan konut sorunu hakkındaki son gelişmeler neler?
Cumhurbaşkanlığı verilene depremin ardından 11 ilde toplam 518 bin konut yıkıldı veya ağır hasar aldı
Ayrıca 128 bin 778 konutta da orta derecede hasar tespit edildi. Bununla birlikte orta hasarlı konutlara ne olacağı konusundaki belirsizlik uzun süre devam etmişti. Ancak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, orta hasarlı binaların tamamının da yıkılacağını açıkladı.
AFAD ise bir yıl içinde güçlendirme çalışmasını tamamlamayanların konutlarının yıkılacağını duyurdu
Bununla birlikte şimdilik orta hasarlı binaların ne kadarının güçlendirildiği veya yıkılacağı hakkında resmi bir veri yok. Yani tüm orta hasarlı binaların da yıkılacağı düşünülürse depremin ardından yıkılan veya yıkılması gereken konutların toplam sayısı 646 bin olarak ifade ediliyor. TOKİ verilerine göre projesi hazırlanan afet konutlarının sayısı ise bunun yalnızca yüzde 17’sini oluşturuyor.
Bazı uzmanlara göre mevcut hızda devam edilirse vadedilen miktardaki 6 Şubat deprem konutları ancak 15-20 yılda tamamlanabilir
Bu doğrultuda İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Taner Yüzgeç, imkânı olan depremzedelerin konutlarını kendi başlarına inşa edeceğini öngördüğünü ifade ediyor. İmkanı olamayanların ise konteyner kentlerde büyük zorluklarla karşılaşacağını dile getiriyor.
